6 bước quản trị rủi ro trong doanh nghiệp bạn cần biết

1. Quản trị rủi ro trong doanh nghiệp là gì?

Quản trị rủi ro doanh nghiệp là chiến lược trong môi trường kinh doanh nhằm phân tích, xác định vấn đề và đưa ra những phương hướng hợp lý để xử lý rủi ro một cách hiệu quả nhất. Hơn nữa, quản trị rủi ro trong doanh nghiệp còn nhằm giảm tối đa những tổn thất mà công ty có thể mắc phải trong tương lai.

Các rủi ro trong doanh nghiệp đều xuất phát từ những lí do khác nhau như tài chính, tai nạn, thiên tai hay vấn đề về pháp lý,... Các doanh nghiệp hiện nay nên có kế hoạch chuẩn bị trước, thay vì để sự việc xảy ra mới bắt đầu tìm cách giải quyết chúng. 

Ngoài ra, rủi ro doanh nghiệp có thể đến chính hoạt động quản lý trong nội bộ công ty như văn hóa doanh nghiệp, các chế độ đãi ngộ,... Hơn nữa, chúng còn đến từ sự biến động của nền kinh tế hay sự phát triển của khoa học công nghệ. 

2. Các loại rủi ro thường gặp trong doanh nghiệp

Trong các hoạt động kinh doanh, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với rất nhiều rủi ro khác nhau. Mỗi loại đều mang những tổn thất tùy theo mức độ của chúng, phụ thuộc vào các yếu tố như lĩnh vực, nguồn gốc hay tính chất,... Mời bạn đọc cùng PDCA tìm hiểu những loại rủi ro mà doanh nghiệp hay gặp nhất qua nội dung sau đây: 

• Rủi ro về thị trường: Đây là loại rủi ro thường gặp trong các doanh nghiệp hiện nay. Sự biến động của thị trường kinh tế do chúng gây nên sẽ khiến doanh nghiệp phải đương đầu với cán cân cung cầu không ổn định.

• Rủi ro về chiến lược: Doanh nghiệp đưa ra những chiến lược lạc hậu, không theo kịp với sự biến động của thị trường. Điều đó sẽ dẫn đến các chiến lược mà doanh nghiệp đề ra sẽ không hiệu quả, khả năng cạnh tranh với đối thủ thấp.

• Rủi ro về môi trường: Rủi ro môi trường sẽ thường thể hiện ở dạng vi phạm quy chế. Các doanh nghiệp hiện nay có thể phạm phải các hoạt động như gây thiệt hại, ô nhiễm môi trường hoặc vi phạm luật về sức khỏe của con người.

• Rủi ro về thương hiệu: Rủi ro thương hiệu tác động tới hai mặt tích, tiêu cực của doanh nghiệp. Khi danh tiếng bị ảnh hưởng bởi những lý do như gian lận, chất lượng sản phẩm không tốt, mức độ hài lòng khách hàng thấp,... thì doanh nghiệp đó sẽ phải đối mặt với nguy cơ rủi ro rất cao. 

• Rủi ro pháp lý: Rủi ro này hình thành từ việc doanh nghiệp không nắm chắc những quy định, chính sách. Khi tranh chấp về pháp lý xảy ra, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với chi phí phát sinh do xảy ra những vấn đề trên.

>>> Tham khảo: 12 + Cuốn sách quản trị doanh nghiệp hay nhất mọi thời đại

3. Quản trị rủi ro doanh nghiệp có quan trọng?

Mục đích chủ yếu của quản trị rủi ro trong doanh nghiệp là giảm thiểu cũng như quản lý rủi ro một cách hiệu quả nhất. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể biến những rủi ro đó thành cơ hội để phát triển hơn nữa. Việc quản trị rủi ro tốt sẽ giúp các nhà quản trị tự tin hơn trong việc quyết định mục tiêu kinh doanh. Quản trị rủi ro doanh nghiệp có tầm quan trọng rất lớn, thể hiện trong 5 điểm dưới đây:

3.1 Kiểm soát mục tiêu chiến lược

Quản trị rủi ro có mối quan hệ mật thiết tới chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp. Chúng sẽ giúp các nhà quản trị có thể dễ dàng ứng phó trước sự biến động của thị trường kinh doanh thông qua các hoạt động phân tích, đánh giá và lên kế hoạch. Qua đó, doanh nghiệp sẽ xử lý tốt các khủng hoảng trong việc tiến hành thực hiện mục tiêu hơn.

3.2 Tăng uy tín kêu gọi đầu tư

Hiện nay, doanh nghiệp phải công bố cách quản lý rủi ro để các nhà đầu tư sẽ tiến hành đánh giá độ liên hệ giữa lợi nhuận và rủi ro đang gặp phải. Nếu doanh nghiệp có thể quản lý tốt các rủi ro thì khả năng xử lý các tình huống xảy ra trong hoạt động kinh doanh sẽ hiệu quả. Dựa trên những điểm đó, nhà đầu tư sẽ lựa chọn được doanh nghiệp có tiềm năng nhất để hợp tác.

3.3 Giám sát chặt chẽ nguồn tiền đầu tư

Quản trị rủi ro trong doanh nghiệp sẽ giúp nhận diện được những chi phí sẽ phát sinh trong quá trình đầu tư của công ty. Nhờ đó mà họ sẽ cái nhìn đầy bao quát về hoạt động đầu tư cũng như loại bỏ những chi phí không cần thiết.

3.4 Hỗ trợ quản trị doanh nghiệp

Nhờ có quản trị rủi ro doanh nghiệp mà các quá trình quản trị của doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ đầy đủ. Điều đó được thực hiện bằng cách trình bày thông tin cho cấp trên và hội đồng các thành viên về vấn đề cũng như biện pháp cần thực hiện. Nhằm đảm bảo hoạt động của doanh nghiệp diễn ra hiệu quả và phát triển tài chính, thương hiệu,...

3.5 Đảm đảm sự phát triển cho doanh nghiệp

Khi doanh nghiệp tiến hành tốt các hoạt động quản trị rủi ro thì tức là đã sở hữu một công cụ có ích để tạo ra những giá trị, nguồn thu mới. Hơn nữa, hoạt động rủi ro quản trị trong doanh nghiệp còn gia tăng tỷ lệ thành công các dự án và đảm bảo các giá trị được toàn vẹn. 

>>> Tham khảo: 3 Mô hình quản trị doanh nghiệp: Đặc điểm - Ưu và nhược điểm

4. 6 bước trong quản trị rủi ro doanh nghiệp

Dưới đây là 6 bước quản trị rủi ro doanh nghiệp mà các nhà quản trị nên tham khảo:

4.1 Bước 1: Xác định bối cảnh rủi ro

Trước hết, doanh nghiệp cần xác định bối cảnh xảy ra rủi ro để dự tính, phân tích các trường hợp có thể xảy ra. Từ đó, hãy tiến hành thiết lập các phương án có thể giải quyết. 

4.2 Bước 2: Xác định loại rủi ro

Tiếp theo, các doanh nghiệp cần xác định các loại rủi ro sẽ gặp phải trong tương lai. Việc này sẽ giúp quá trình xử lý rủi ro diễn ra dễ dàng hơn. Dưới đây là một số cách giúp doanh nghiệp có thể xác định các loại rủi ro hiệu quả nhất:

• Tạo, phân tích các trường hợp giả định. 
• Nghiên cứu các điểm yếu, thách thức mà doanh nghiệp đang gặp phải. 
• Khảo sát và nghe đóng góp từ mọi người để thu thập được những thông tin bổ ích. 
• Xem xét lại các thiệt hại trong quá khứ để dự đoán tương lai. 
• Tiến hành phân tích các thông số báo cáo để xác định vấn đề nào đang tiềm ẩn các rủi ro. 

4.3 Bước 3: Phân tích rủi ro đã xác định được

Sau khi doanh nghiệp đã xác định được các rủi ro thì bước tiếp theo cần phải làm đó là phân tích tầm ảnh hưởng cũng như hậu quả do rủi ro mang đến cho mục tiêu và dự án mà doanh nghiệp đã đề ra. 
 

4.4 Bước 4: Đánh giá rủi ro

Doanh nghiệp đánh giá rủi ro qua hai yếu tố sau:

• Mức độ ảnh hưởng tới các mục tiêu.

• Khả năng rủi ro có thể xảy ra. 

Để xác định xem rủi ro nào cần được ưu tiên giải quyết trước thì phải phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Lúc này, doanh nghiệp cần lập bảng phân chia rủi ro để dễ dàng quản lý, phân tích các rủi ro lớn. 

4.5 Bước 5: Giải quyết rủi ro

Sau khi đã xác định mức độ ưu tiên giải quyết rủi ro, doanh nghiệp cần tiến hành xem xét và xây dựng các phương án xử lý hiệu quả. Dưới đây là 4 phương án giải quyết rủi ro mà các doanh nghiệp có thể tham khảo: 

Loại bỏ rủi ro: 

• Không nên tiến hành triển khai các hoạt động gây ra rủi ro. Không thực hiện các hoạt động có khả năng gây ra rủi ro
• Sử dụng các biện pháp xử lý rủi ro nhưng sẽ để lỡ các lợi ích lớn. 
• Không nên tham gia các hoạt động kinh doanh có thể gây ra những rủi ro tiềm ẩn. 

Chấp nhận rủi ro:  Doanh nghiệp có thể chấp nhận rủi ro hoặc không đầu tư vào bất cứ nguồn lực nào để giải quyết. Bởi họ cho rằng đó là phương án phù hợp nhất. 

Làm giảm rủi ro: Trái ngược với việc chấp nhận rủi ro, trong phương án này, doanh nghiệp ưu tiên giảm xuống mức có thể. Họ có thể thuê thêm tư vấn pháp lý hoặc tư vấn tài chính hỗ trợ. Có thể thấy, phương án này áp dụng cho các loại rủi ro khó tránh. 
 

Phân chia rủi ro: Doanh nghiệp có thể phân chia rủi ro sang các đơn vị khác bằng các cách sau:

• Thực hiện việc mua bảo hiểm. Mua bảo hiểm
• Khi ký các hợp đồng thì thêm mục đảm bảo phòng ngừa rủi ro. 
• Tiến hành chuyển rủi ro từ nhóm này sang các cá nhân khác trong nhóm. 

4.6 Bước 6: Lên kế hoạch và giám sát việc

Lên kế hoạch:

• Tiến hành xây dựng mục tiêu. 
• Phân chia và giao quyền cho từng bộ phận tiến hành triển khai. 
• Xác định các giai đoạn cần thực hiện và đánh giá chúng. 
• Báo cáo quy trình xử lý và kết quả đạt được. 
• Đánh giá các phương án xử lý vấn đề. 

Giám sát:
Khi tiến hành quá trình kế hoạch, nhiều yếu tố khác sẽ tác động đến. Vì vậy, doanh nghiệp cần phải triển khai các hoạt động như: 

• Nhanh nhạy tiếp nhận thông tin, để đưa ra phương án khác giải xử lý kịp thời trong trường hợp có sự biến đổi
• Xem xét và đánh giá phương án giải quyết mà doanh nghiệp đã chọn có còn phù hợp nữa hay không?
• Tiếp tục xem xét, giảm sát và đánh giá các loại rủi ro sẽ xảy ra trong tương lai. 
• Cuối cùng, doanh nghiệp cần lên kế hoạch và giảm sát để phòng ngừa rủi ro có thể xảy ra bất cứ lúc nào

>>> Tham khảo:    Kaizen là gì? Tìm hiểu những lợi ích từ việc áp dụng Kaizen

5. Những nguyên tắc khi quản trị rủi ro trong doanh nghiệp

Mỗi ngành nghề và tổ chức quản lý đều có những rủi ro khác nhau. Tuy nhiên, hiện nay có 7 nguyên tắc quản trị rủi ro có thể rút ra khi tích hợp vào trong kế hoạch dự án của doanh nghiệp.

5.1 Xác định sớm các rủi ro

Đây là một nguyên tắc quan trọng nhất trong việc quản lý rủi ro. Doanh nghiệp hãy đảm bảo vẫn đang đứng đầu bằng việc hoàn thành đánh giá rủi ro trước khi tiến hành thực hiện dự án. 

Doanh nghiệp cần xác định nguyên nhan xảy ra của rủi ro và lên kế hoạch phòng ngừa và giải quyết khi chúng xảy ra. Sau khi rủi ro đã được xác định thì chúng cần được đo lường ngay lập tức.

5.2 Lên chiến lược giải quyết hiệu quả

Doanh nghiệp cần đảm bảo kế hoạch giải quyết rủi ro phù hợp với chỉ tiêu chung của dự án. Nếu rủi ro đó đã được xác định thì khi xảy ra, chúng sẽ ảnh hưởng đến tổ chức như thế nào về mặt tài chính lẫn danh tiếng? 

Mỗi doanh nghiệp sẽ có kết quả cũng như mức độ ưu tiên khác nhau. Những kết quả này sẽ được tích hợp vào trong kế hoạch quản lý rủi ro của doanh nghiệp. Ngoài ra, chiến lược rủi ro đã đề ra cũng phải phù hợp với mục tiêu, văn hóa chung. 

5.3 Dựa vào bối cảnh để quản lý rủi ro

Bối cảnh là yếu tố rất quan trọng khi xem xét rủi ro của dự án. Bởi mỗi doanh nghiệp sẽ có mức độ để chấp nhận rủi ro riêng biệt. Các yếu tố như công nghệ, chính trị - pháp luật, văn hóa - xã hội,... đều sẽ tác động khác nhau tới doanh nghiệp.

Ví dụ như một công ty sẽ dễ bị tổn thương bởi chính môi trường pháp lý của họ. Trong khi đó, một công ty khác sẽ cần xem xét các tác động yếu tố chặt chẽ hơn.

Hơn nữa, mỗi doanh nghiệp sẽ có cách giao tiếp rủi ro khác nhau cũng như sở hữu văn văn nội hộ, giao thức quản lý rủi ro riêng biệt. Như vậy, quá trình quản trị rủi ro cần tích hợp cả bối cảnh trong và ngoài khi tiến hành lập kế hoạch quản lý. 
5.4 Kêu gọi các bên liên quan cùng giải quyết

Khi thực hiện lập kế hoạch rủi ro, doanh nghiệp cần kêu gọi chuyên môn của người sẽ tham gia vào dự án như các thành viên trong nhóm hay nhà thầu. Ngoài ra, các chuyên gia có chuyên môn trong doanh nghiệp như nhà quản lý cấp cao cũng có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích.

Trong suốt quy trình quản trị rủi ro trong doanh nghiệp, nhà quản lý cần thu hút các bên liên quan tham gia vào các quyết định, lựa chọn kế hoạch của công ty. Điều này sẽ giúp xác định và có thêm những thông tin về rủi ro tiềm ẩn mà người quản trị chưa phát hiện. 

5.5 Phân chia trách nhiệm quản lý rủi ro

Dù kế hoạch quản trị rủi ro doanh nghiệp thuộc quyền sở hữu của cá nhân như người quản lý dự án hoặc thay đổi nhưng chúng phải được triển khai một cách minh bạch nhất. Các nhà quản trị nên biết vai trò của họ trong việc giảm thiểu rủi ro cũng như phải bao trùm rõ ràng trách nhiệm suốt quá trình quản lý rủi ro.

Các thành viên trong nhóm sẽ được phép nêu lên ý kiến của mình và khuyến khích nhiều câu hỏi để cuộc thảo luận sôi nổi. Khi có càng nhiều người tham gia thì rủi ro sẽ được quản trị một cách hiệu quả hơn. Mỗi thành viên cần phải biết linh hoạt trong công việc. Hơn nữa, mỗi người sẽ được trao quyền để giải quyết với rủi ro ở cấp độ khác nhau. 

5.6 Kiểm soát thời gian quản trị rủi ro

Khi đã xác định được rủi ro và lập kế hoạch chiến lược quản trị chúng thì điều quan trọng nhất cần làm là không nên quên và có tâm lý cố định. Trong mỗi bước của quy trình quản lý, tất cả các loại rủi ro đều phải được xem xét, đánh giá và có mọi biện pháp để can thiệp hoặc phòng ngừa nếu cần. 

Người quản trị có thể chỉ ra cho các thành viên biết liên quan đến dự án bằng việc báo cáo và thông báo sự thay đổi rủi ro một cách kịp thời. Bằng việc thông báo trong suốt quá trình diễn ra dự án, người quản trị có thể tham gia, giải quyết vấn đề phát sinh trước khi chúng xảy ra bất cứ lúc nào. 

5.7 Luôn cải thiện và thích ứng với rủi ro

Khi dự án đó đã hoàn thành, doanh nghiệp cần xem lại kế hoạch quản trị rủi ro đó có hiệu quả như thế nào và tìm ra điểm cần cải thiện. Hơn nữa, các doanh nghiệp cũng phải cố gắng thích ứng với cách quản lý mới và áp dụng những kiến thức này vào các dự án trong tương lai.

>>> Tham khảo: Phần mềm ERP là gì? Ứng dụng của ERP trong doanh nghiệp

6. Quản trị rủi ro doanh nghiệp - 2 tiêu chuẩn cần biết

Hiện nay, trên thị trường có hai loại tiêu chuẩn quản trị rủi ro được công nhận đó là COSO và 31000. Mời bạn đọc cùng PDCA tìm hiểu sự giống, khác nhau của 2 tiêu chuẩn trên và cách lựa chọn sao cho phù hợp với định hướng của doanh nghiệp qua nội dung dưới đây:
6.1 Khung ERM COSO

Khung ERM COSO được ra mắt vào 2004, với tiêu chuẩn được cập nhật vào 2017 để có thể giải quyết sự phức tạp ngày càng tăng của ERM. Chúng có thể xác định khái niệm cũng như nguyên tắc chính của ERM. Ngoài ra còn có thể đề xuất ngôn ngữ chung và đưa ra các định hướng để giải quyết rủi ro. 

Khum ERM COSO được phát triển dựa trên ý kiến đóng góp từ năm tổ chức thành viên và cố vấn bên ngoài. Khuôn khổ của chúng là bộ 20 nguyên tắc được tạo thành 5 thành phần có mối quan hệ mật thiết với nhau, cụ thể như sau:

• Quản trị văn hóa.

• Đề ra chiến lược và thiết lập chỉ tiêu.

• Thực hiện khai triển. 

• Xem xét, sửa đổi.

• Thông tin, thống kê và truyền thông xã hội. 

Có thể thấy, phiên bản cập nhật của khung COSO nhấn mạnh tầm quan trọng khi đưa rủi ro vào chiến lược cũng như liên kết chúng với hiệu suất hoạt động. 
6.2 Tiêu chuẩn ISO 31000

Tiêu chuẩn ISO 31000 được đưa vào áp dụng vào năm 2009 và cập nhật vào 2018. Chúng bao gồm các danh sách nguyên tắc, khuôn khổ ERM nhằm giúp các doanh nghiệp có thể sử dụng cơ chế quản lý rủi ro vào hoạt động, quy trình để xác định, đánh giá cũng như ưu tiên giảm thiểu rủi ro đáng kể. 

Ngoài ra, phiên bản ISO mới hơn của tiêu chuẩn này là một tài liệu ngắn gọn, súc tích hơn. Chúng được phát triển bởi đội ngũ kỹ thuật quản lý rủi ro dựa trên ý kiến đóng góp từ các cơ quan thành viên quốc gia. Tiêu chuẩn mới này cũng bao gồm nhiều hướng dẫn chiến lược hơn và nhấn mạnh vai trò quan trọng của quản lý cấp cao, tích hợp rủi ro quản lý vào tổ chức. 

Bài viết liên quan: 

• Bật mí 7 kỹ năng của nhà quản trị cần phải có
• Offboarding là gì? 6 bước trong quy trình offboarding hiệu quả

Trên đây là 6 bước quản trị rủi ro trong doanh nghiệp mà PDCA tin rằng nhà quản trị nào cũng cần phải biết. Hy vọng rằng, qua bài viết, bạn đã biết cách áp dụng hiệu quả  hoạt động quản trị rủi ro doanh nghiệp của mình. Nếu có thắc mắc nào khác, hãy liên hệ ngay với PDCA để được giải đáp chi tiết nhất nhé!